STEBLEWO (STÜBLAU)

Miejscowość położona na Żuławach Gdańskich, we wschodniej części gminy, przy wale wiślanym, oddalona o ok. 5 km od wsi Suchy Dąb i 15 km od miasta Pruszcz Gdański. Osada powstała już w średniowieczu. Przed rokiem 1300 król czeski Wacław II przekazał majątek w ręce zakonu krzyżackiego. Akt lokacyjny w 1343 roku nadał wielki mistrz Ludolf von König. Tereny na lewym brzegu Wisły nazywane były Żuławami Steblewskimi (Stobbelowischen Werder). W XVI wieku powstał tu szlak handlowy z Gdańska do Malborka przez Palczewo, a środkiem transportu były promy.

Budowle sakralne i nekropolie

Kościół katolicki w Steblewie został zbudowany w XIV wieku, a budowa prowadzona była w trzech etapach. Pierwszy etap obejmował prezbiterium z zakrystią, w drugim zbudowano jednonawowy korpus, a w trzecim wzniesiono wieżę o dwukondygnacyjnej, murowanej podstawie i drewnianej górnej części. Od czasów reformacji do 1945 roku kościół należał do ewangelików. W roku 1626 zdewastowali go Szwedzi. W II poł. XIX i na początku XX wieku świątynia była remontowana, a w 1945 uległa spaleniu, popadła w ruinę i nie została odbudowana.

Ruina kościoła w Steblewie znajduje się w południowo-wschodniej części wsi. Jest to konstrukcja murowana, zbudowana na planie prostokąta, orientowana, jednonawowa, z zachowanymi o pełnej wysokości murami obwodowymi, z dwukondygnacyjną, masywną podstawą wieży od zachodu i zakrystią od południa. Portal wejściowy w podstawie wieży zdobiony jest profilowanymi uskokami. Od wewnątrz wyjście stanowi szeroka arkada. Zachowane zostały schody prowadzące na górną kondygnacje podstawy wieżowej. Budowla od zewnątrz posiada otwory maculcowe i dookoła wzmocniona jest przyporami. Ruina jest obiektem zabezpieczonym i udostępnionym do zwiedzania.

Przy ruinie kościoła, w miejscu dawnego cmentarza znajduje się lapidarium, a na nim odrestaurowana kaplica grobowa rodziny Wessel, ufundowana przez Carla Wessela i zbudowana w 1854 roku. Obecnie, wewnątrz kaplicy umieszczone są eksponaty, między innymi zdjęcia i pamiątkowe tablice.

Lapidarium tworzą między innymi bogate w detale stele oraz żeliwne, ale połamane krzyże. Na jednym z nich, należącym do Eduarda Wessela widnieje informacja, że był on ojcem 21 dzieci. Obok krzyża, przed jednym z grobów stoi tablica pamiątkowa jego żony, Aline Wessel z informacją, że była ona matką 21 dzieci.

Domy podcieniowe

Dom podcieniowy w Steblewie usytuowany jest w centrum wsi i został zbudowany w II poł. XVIII wieku, remontowany w I poł. wieku XIX i w roku 1959. Jest to konstrukcja o murowanym parterze i szkieletowej drugiej kondygnacji, ukrytej pod mansardowym dachem. Umieszczoną od frontu, głęboką, ryglową- wypełnioną żółtą cegłą wystawkę, wspiera 8 drewnianych kolumn i murowane ścianki boczne. Przestrzeń między kolumnami wypełniają półkoliste, zdobione miecze. Szczyt podcienia zdobi dekorowany układ rygli. Na drugiej kondygnacji umieszczone są lukarny. Obiekt domaga się remontu.

Dom podcieniowy nr 15 w Steblewie usytuowany jest w centrum wsi, naprzeciwko pierwszego domu podcieniowego i został zbudowany w II poł. XVIII wieku (podcień przebudowany w następnym stuleciu). Jest to konstrukcja o murowanym parterze i szkieletowej drugiej kondygnacji, ukrytej pod mansardowym dachem. Umieszczoną od frontu, głęboką, ryglową- wypełnioną czerwoną cegłą wystawkę, wspiera 8 drewnianych kolumn (4 od frontu i 4 po bokach). Kolumny, które od góry łączą dekorowane draperie, ustawione są na ceglanych podstawach. Obiekt domaga się pilnego remontu.

DALEKO OD ŻUŁAW