FISZEWO (FISCHAU)

Miejscowość położona na obszarze Żuław Elbląskich, w południowo-zachodniej części gminy, oddalona o ok. 4,5 km od wsi Gronowo Elbląskie i 14 km od Elbląga. Wzmiankuje się o istnieniu wsi w 1257 roku. W roku 1832, pod fiszewskim kościołem, z rąk pruskich wojsk padły strzały w kierunku polskich weteranów powstania listopadowego. Na miejscu zginęło wówczas ośmiu żołnierzy. Miejsce pochówku powstańców to prawdopodobnie południowo-wschodnia część wsi, na usypanym kopcu, gdzie posadzono 8 lip. Między drzewami, w latach 70. XX wieku ustawiono głaz z tablicą upamiętniającą tragiczne wydarzenia.

Budowle sakralne i nekropolie

Kościół katolicki w Fiszewie został zbudowany w latach 1380-1400. W 1754 roku zniszczeniu uległo prezbiterium, które odbudowano w latach 1897-1898. Dach oraz wieżę odnowiono w latach 1913-1915. Niestety, w roku 1948 kościół spłonął. Jedną z wersji powstania pożaru jest ogień zaprószony przez mieszkankę wsi, która wypalała chwasty. W 2013 roku przy ruinie prowadzone były prace porządkowe. Odkryto fragment posadzki, płytę nagrobną i nagrobki na zlokalizowanym obok ruin cmentarzu.

Kościół katolicki w Fiszewie (obecnie ruina) to konstrukcja murowana, zbudowana na planie prostokąta, orientowana, trójnawowa, z wydzielonym, wielobocznym prezbiterium i czworoboczną wieżą od zachodu. Do ściany południowej przylegała kruchta. Na murowanej, dolnej i zachowanej części wieży znajdowała się czworoboczna, drewniana izbica przykryta gontowym hełmem. Zachowane w pełnej wysokości mury obwodowe wzmocnione są przyporami.

Przy ruinie kościoła znajdują się: dawna plebania (obecnie kaplica) oraz stary cmentarz, na którym stoi rokokowa, XVIII-wieczna stela, cippus, tumby i żeliwne krzyże.

W centrum wsi usytuowany jest cmentarz mennonicko-ewangelicki, podzielony na dwie części, a na nim: piaskowcowe stele, cippusy, podstawy pod krzyże, tumby i metalowa dzwonnica z przełomu XVIII/XIX wieku.

Cmentarz związany był z kościołem ewangelickim z 1706 roku, który spłonął w roku 1884. Poprzedzała go starsza konstrukcja z I poł. XVII wieku.

DALEKO OD ŻUŁAW