NOWA KOŚCIELNICA (NEU-MÜNSTERBERG)

Miejscowość położona na obszarze Wielkich Żuław Malborskich, w północnej części gminy, oddalona o ok. 4 km od wsi Ostaszewo i 10 km od miasta Nowy Dwór Gdański. Akt lokacyjny w 1352 roku naddał wielki mistrz Winrich von Kniprode. W roku 1565 ziemie Neu-Münsterberg, Bärwalde (Niedźwiedzica) i Fürstenwerder (Żuławki) wydzierżawił na 30 lat Reiphold Krockow. Od roku 1595 ziemie dzierżawił Simon Bahr, który w okolicy Neu-Münsterberg założył folwark i nazwał go Bahren-Hof (dzisiejsza wieś Dworek).

W roku 1855 zbudowano Kanal Wiślano-Zalewowy (Weichsel-Haff Kanal), który przebiegał między innymi przez Neu-Münsterberg. Nowa trasa żeglugowa nie zmieniła znacząco obrazu wsi.

Domy podcieniowe

Dom podcieniowy nr 50 w Nowej Kościelnicy usytuowany jest w północnej części wsi i został zbudowany w 1840 roku dla Wilhelma Klaassena (później własność Herrna Dyck). Jest to konstrukcja drewniana, stojąca na kamienno-ceglanej podmurówce, z ryglową- wypełnioną cegłą wystawką. Szczyty głównej części budynku są oszalowane pionowo. Wystawkę umieszczoną od frontu wspiera 6 drewnianych kolumn frontowych oraz 4 kolumny boczne i dwie ryglowe ścianki. Kolumny stoją na ceglanych podstawach umieszczonych na jednym wspólnym, murowanym fundamencie. Na nadprożu widnieje inskrypcja budowniczego wraz z imieniem i nazwiskiem właściciela domu oraz datą jego budowy. Przy głowicach kolumn znajdują się dekorowane festony przypominające tkaninę. Dom dodatkowo zdobią rzeźbione drzwi i profilowane pilastry przykrywające naroża budynku.

Dom podcieniowy w Nowej Kościelnicy usytuowany jest w południowej części wsi i został zbudowany ok. XVIII wieku przez budowniczego o inicjałach P.R. (późniejsza własność Herrna Wiebe). Jest to konstrukcja dwukondygnacyjna, stojąca na ceglanej podmurówce, z ryglową- wypełnioną cegłą wystawką. Parter budynku wykonany jest z drewna, a piętro i wystawka w konstrukcji ryglowej. Szczyty głównej części budynku są oszalowane pionowo. Podcień umieszczony jest od zachodniego szczytu i wspiera go 9 drewnianych kolumn oraz dwie ryglowe ścianki boczne. Na nadprożu widnieje inskrypcja budowniczego wraz z jego inicjałami oraz gmerkiem. Od 2013 roku obiekt przechodził generalny remont.

Pozostała zabudowa

W południowej części wsi, przy bocznej drodze znajduje się dawny majątek Schroedterów, w którego skład wchodzi: murowane z czerwonej cegły: dom mieszkalny i budynek gospodarczy oraz drewniany spichlerz. Zdobiony detalami, dom mieszkalny, z centralnym ryzalitem, pochodzi z 1868 r., o czym informuje jeden z kamieni w fundamencie budynku. Wyjątkowy, drewniany spichlerz dekorują wycięcia laubzekinowe. Na terenie posiadłości, w otoczeniu drzew, leży kamień nagrobny z 1757 r.

W centrum wsi zachowało się kilka starszych, drewnianych budynków, np. parterowy dom z gankiem i laubzekinami oraz drewniany, również parterowy dom- dawniej wchodzący w skład zagrody.

DALEKO OD ŻUŁAW