OSTASZEWO (SCHÖNEBERG)

Miejscowość położona na obszarze Wielkich Żuław Malborskich, w środkowej części gminy, oddalona o ok. 12 km od miasta Nowy Dwór Gdański. Znaleziska archeologiczne wskazują na istnienie wsi w czasach prehistorycznych. Akt lokacyjny w 1333 roku nadał komtur Konrad Kesselhut. Do czasów końca II wojny światowej w Ostaszewie istniała przeprawa promowa do wsi Leszkowy.

Budowle sakralne i nekropolie

Kościół katolicki (obecnie ruina) w Ostaszewie został zbudowany w I połowie XIV wieku. Była to konstrukcja wzniesiona na planie prostokąta, orientowana, jednonawowa, z wieżą od zachodu. Do ściany południowej przylegała kruchta. Ściana wschodnia wyróżniała się przepięknym, blendowo-sterczynowym szczytem. Murowana podstawa wieży zbudowana była na planie prostokąta. Górna jej część- drewniana. Całość wzmocniono licznymi przyporami. Obiekt przechodził remonty i przebudowy, między innymi w XIX i XX wieku. W 1945 roku kościół spalono i do obecnego czasu pozostaje w stanie ruiny.

Ruina kościoła w Ostaszewie jest obiektem z zachowanymi w pełnej wysokości murami obwodowymi i fragmentem wschodniego szczytu, zabezpieczona, lecz nieudostępniona wewnątrz do zwiedzania.

Obok ruin kościoła znajduje się cmentarz, a na nim między innymi grób nieznanego, niemieckiego żołnierza z tabliczką upamiętniającą wydarzenia z 1945 roku. Żołnierz odmówił wykonania rozkazu podpalenia świątyni i został rozstrzelany przez swoich. Przy kościele widnieją również stare kwatery grobowe dawnych proboszczów, zwieńczone żeliwnymi krzyżami.

Wspólnota ewangelicka w Ostaszewie powstała w II połowie XVI wieku. Pierwszy ewangelicki dom modlitwy był konstrukcją ryglową, kryty strzechą. Kościół ewangelicki pw. św. Jana Chrzciciela w Ostaszewie został zbudowany w latach 1873-1874 w stylu neogotyckim. Po wojnie przejął on patronat Jana Chrzciciela ze spalonego, gotyckiego kościoła i stał się kościołem katolickim.

Kościół katolicki (pierwotnie ewangelicki) pw. św. Jana Chrzciciela w Ostaszewie jest konstrukcją zbudowaną na planie prostokąta, orientowaną, jednonawową, z płaskim stropem, wielobocznym prezbiterium i wieżą od zachodu. Do strony północnej przylega zakrystia. Wschodnią i zachodnią ścianę zdobią schodkowe szczyty. Wysoka, czworoboczna, murowana wieża nakryta jest smukłym hełmem i zwieńczona krzyżem. Budowlę zdobią liczne dekoracje w postaci gzymsów i okien w blendach. Konstrukcja wzmocniona jest przyporami.

Przy kościele znajduje się cmentarz, a na nim kilka starych nagrobków, w tym jeden w kształcie książki.

Zabudowa

Dom nr 21 w Ostaszewie został zbudowany w XIX wieku. Jest to konstrukcja drewniana stojąca na kamiennej podmurówce, z ryglową- wypełnioną żółtą cegłą facjatą, ścianką kolankową i zabudowanym gankiem. Cześć domu nosi ślady przebudowy (pustaki w szczycie i tynk). W urokliwszej części domu- kondygnacje oddziela dekorowana, malowana we wzory deska tworząca fryz. Szczyt budynku zdobi laubzekin.

Przy ul. Kościuszki stoi mały, drewniany dom nr 29 z gankiem zdobionym laubzekinem. Drewniany dom z facjatą (sklep) obok ruin, to dawny hotel w Ostaszewie. Przy ruinach kościoła, między ul. Szkolną i ul. Kościuszki znajduje się murowany budynek szkoły.

W bliskiej odległości stoi drewniany budynek nr 20. Jest to dawna szkoła ewangelicka, w której od 2013 roku mieści się "Izba Historii i Tradycji Gminy Ostaszewo". Powstała ona z inicjatywy Stowarzyszenia Przyjaciół Gminy Ostaszewo "Nowa Gmina", Gminy Ostaszewo i Zespołu Szkół w Ostaszewie. Dzięki uprzejmości ludzi, zgromadzone zostały tu żuławskie eksponaty. W środku, między innymi obejrzeć można: dekorowane skrzynie, rzeźbione krzesła, dawne narzędzia, unikatowe książki i zdjęcia.

DALEKO OD ŻUŁAW