OSICE (WOSSITZ)

Miejscowość położona na Żuławach Gdańskich, we wschodniej części gminy, oddalona o ok. 3 km od wsi Suchy Dąb i 12,5 km od miasta Pruszcz Gdański. Osada powstała w średniowieczu, gdzie w 1308 roku Władysław Łokietek nadał Ossyce synom podkomorzego gdańskiego Unisława, podkomorzemu tczewskiemu Janowi i kasztelanowi tczewskiemu Jakubowi, którzy w 1310 roku sprzedali wieś zakonowi krzyżackiemu. Wkrótce po tym zdarzeniu nastąpiła lokacja wsi, ponownie potwierdzona w 1552 roku.

Budowle sakralne i nekropolie

Kościół katolicki w Osicach został zbudowany w XIV wieku w konstrukcji szkieletowej. Na przełomie XIV i XV wieku ściany szkieletowe zostały zastąpione murowanymi. W czasie reformacji kościół został przejęty przez ewangelików, którym służył do 1945 roku. W II poł. XV wieku zbudowano szczyt wschodni, a w roku 1767 dokonano powiększenia kościoła w kierunku północnym oraz wzniesiono wieżę. W XIX wieku dobudowano zakrystię. Obiekt przechodził remonty w latach 1933 i w II poł. XX wieku.

Kościół katolicki pw. św. Antoniego Padewskiego w Osicach znajduje się w centrum wsi. Jest to konstrukcja murowana, zbudowana na planie prostokąta, orientowana, jednonawowa, z płaskim stropem i wieżą od zachodu. Do ściany północnej przylega zakrystia. Funkcję kruchty pełni podstawa wieży. Ryglowa, czworoboczna wieża, w połowie zwężona jest uskokiem i nakrywa ją smukły hełm zwieńczony kulą i chorągiewką. Ścianę wschodnią zdobi blendowo-sterczynowy szczyt. Budowla dookoła wzmocniona jest przyporami.

Wyposażenie kościoła pochodzi głównie z okresu XVIII-XIX wieku. Barokowy ołtarz główny składa się z podstawy, na której widnieje data 1665 oraz dwukondygnacyjnej nastawy. W dolnej nastawie umieszczony jest obraz przedstawiający ukrzyżowanie, a w górnej- zmartwychwstanie. Dolną i górną kondygnację zdobią pary kolumn oraz stylizowane motywy ozdobne z czterema postaciami ewangelistów. Na samym szczycie ołtarza stoi rzeźba Chrystusa z aniołkami. Z 1665 roku pochodzi barokowa ambona. Chrzcielnica, stalle przy południowej ścianie prezbiterium oraz wmurowane w posadzkę płyty nagrobne, to również XVII-wieczne dzieła. Z ok. 1700 roku pochodzi chór muzyczny z prospektem organowym z II poł. XVIII wieku. Z tego samego okresu jest również empora wsparta na słupach o profilowanych mieczach i fragmencie dawnej gotyckiej ściany od strony prezbiterium. Do XVIII-wiecznego wyposażenia kościoła należą również: granitowa kropielnica, mosiężny, dziewięcioramienny świecznik wiszący z inskrypcją fundatora i datą 1727.

Dawniej, w otoczeniu kościoła istniał cmentarz, który zaznaczony jest na przedwojennych mapach. Ze starszych nagrobków, w 2014 r., przy kościele utworzono lapidarium.

Domy podcieniowe

Dom podcieniowy z zabudowanym podcieniem w Osicach zlokalizowany jest w centrum wsi. Został zbudowany w 1844 roku, a następnie przebudowany w I poł. XX wieku. Jest to konstrukcja drewniana, otynkowana, z ryglową- wypełnioną cegłą wystawką. Szczyty głównej części budynku są oszalowane pionowo. Wystawka umieszczona jest w centralnej części ściany frontowej, zamurowana z wykorzystaniem oryginalnych czterech toskańskich kolumn. Zachowano zdobienia z motywem festonu łączącego górną część kolumn ze sobą.

Dom podcieniowy ze zlikwidowanym podcieniem w Osicach, przemurowany i zniekształcony, posiada mały fragment ryglowej ścianki wystawki. Godne uwagi były zdobione drzwi zewnętrzne. 30.03.2015 r. runęła część domu i po decyzji inspektora nadzoru budowlanego budynek nie nadaje się do użytku. Po tych wydarzeniach dom nie posiada już zabytkowych drzwi.

Dom podcieniowy z 2010 roku w Osicach znajduje się w południowej części wsi, oddalony o ok. 250 m od głównej drogi i jest przykładem współczesnej architektury wzorowanej z przeszłości. Jest to konstrukcja ryglowa- wypełniona czerwoną cegłą, z murowaną i otynkowaną częścią parterową. Głęboką wystawkę wspiera 6 kolumn (na każdym para profilowanych mieczy) oraz dwie ryglowe ścianki boczne. Kolumny umieszczone są na kamiennych podstawach. Dodatkowym walorem estetycznym domu jest fantazyjny układ rygli. Szczyt wystawki wieńczy naszczytnik z datą budowy. Na jednej z belek szczytu wystawki widnieje sentencja: "HAEC DOMUS ODIT TRISTITIAS AMAT PACEM COMENDAT RURA ET OPTAT PROBOS" ("Ten dom nienawidzi smutku, kocha pokój, zaleca życie sielskie i życzy sobie gościć ludzi poczciwych").

Pozostała zabudowa

Dom z tarasem usytuowany jest naprzeciwko dwóch przebudowanych domów podcieniowych. Taras zdobią różnorodne motywy laubzekinowe. Po prawej stronie kościoła stoi murowany dom mieszkalny (dawna plebania) z facjatą i mansardowym dachem.

DALEKO OD ŻUŁAW