2022-10-01. PORZĄDKI NA CMENTARZU EWANGELICKIM W LICHNOWACH

⇤⇥ 45 km

Jedna wysoka lipa, trochę świeżo nasadzonych drzewek i prawie puste pole, a za nim gęste zarośla, w których skrywały się pozostałości cmentarza ewangelickiego w Lichnowach. Tak wyglądało miejsce pamięci, na którym dzisiaj przy współpracy: Klubu Nowodworskiego, Stowarzyszenia Historycznego „Żuławiak” Nowy Staw, Stowarzyszenia „Malbork wczoraj i dziś”, OSP Lichnowy, Szkoły Podstawowej w Lichnowach, Gminy Lichnowy oraz Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Lichnowach, dokonano częściowych prac porządkowych.

We wsi, oprócz zabytkowego, średniowiecznego kościoła rzymsko-katolickiego, od 1842 r. do lat 40. 20 w. istniał ryglowy, orientowany kościół ewangelicki, z masywną wieżą, którego po II wojnie rozebrano. Z kościołem związany był cmentarz, którego opłakany stan, maskowany był przez wiele lat. Źródło poniższych zdjęć kościoła ewangelickiego w Lichnowach: Bernhard Schmid- „Die Bau- und Kunstdenkmäler des Kreises Marienburg”.

W zakresie prac na cmentarzu ewangelickim w Lichnowach przewidziano: oczyszczenie terenu cmentarza ze zbędnej roślinności oraz przenoszenie, czyszczenie i spoinowanie nagrobków. Jak się później okazało, pracy na terenie cmentarza jest więcej, niż pierwotnie założono i kontynuacja tych działań ma nastąpić wiosną 2023 r. Zwieńczeniem całej akcji ma być ustawienie tablicy upamiętniającej miejsce cmentarza.

Działacze OSP oraz operator podnośnika pracowali non-stop przez kilka godzin, a i tak nie udało się doprowadzić do porządku całego cmentarza. Najważniejsze jednak jest to, że główna część, która przypominała gruzowisko, została uprzątnięta, a nagrobki powędrowały na nowe miejsce- miejsce cmentarza, z którego dawno temu zepchnięte zostało wszystko, co stało na przeszkodzie maszyn. Określając jednym ogólnikowym zdaniem, była to dewastacja cmentarza i uczynienie tego miejsca pamięci miejscem niepamięci.

Nagrobki bez krzyży, bo zapewne ze względu na materiał, z jakiego je wykonano, były w cenie. Połamane tumby i cała masa rozrzuconych podstaw pod nagrobki to obraz nędzy i rozpaczy. Zachowany, w dobrym stanie jeden nagrobek państwa Wiebe, ogromna płyta państwa Shmidt (być może właścicieli dawnego hotelu w Lichnowach, którego budynek z czerwonej cegły stoi w pobliżu kościoła rzymsko-katolickiego), nagrobek w formie krzyża z inskrypcją, z której możemy odczytać, że został on postawiony dla ukochanej córki Berthy, żyjącej niecałe 4 lata, fragment inskrypcji na jednej z tumb i kilka motywów na nagrobkach, to elementy, które udało się nam dzisiaj odkryć.

Prace na cmentarzu ewangelickim w Lichnowach zostały zaplanowane na godzinę 9:30 i czas przed tą godziną został poświęcony Żuławom na rowerze. Był to świetny pomysł, aby połączyć działanie na cmentarzu z wycieczką rowerową, zwłaszcza że podczas dojazdu do Lichnów towarzyszyła przyjemna mgiełka w żuławskim krajobrazie.

Dojazd przez Stogi, Szymankowo i Lichnówki pozwolił uniknąć dróg gruntowych, które po obfitych deszczach mogły być w tragicznym stanie. Z Malborka udało się wyjechać z pewnym zapasem, więc można było pozwolić sobie na kilka przystanków, między innymi na cmentarzu mennonickim w Stogach.

Ze Stogów, skierowałem się w stronę Kapusutowa, a następnie Szymankowa. Od Szymankowa do Lichnów prowadzi piękna aleja, która najładniej prezentuje się późną wiosną, latem i wczesną jesienią, tworząc urokliwy tunel z drzew. Dziś z uroku tej alei oczywiście można było skorzystać.

W Lichnówkach zwraca uwagę drewniany dom. Niestety, jego druga strona świeci nowością tynku i różu.

Na odcinku od Lichnówek trwa remont ścieżki rowerowej, ale dwa ustawione w jednej linii kółka spokojnie mieszczą się między przeszkodami.

Na miejsce dotarłem około godz. 9:20 i po kilkunastu minutach wszyscy uczestnicy, którzy zgłosili chęć porządkowania cmentarza oraz ochotnicy ze straży przystąpili do pracy. Po pewnym czasie dotarł też pan z maszyną do podnoszenia i przewożenia nagrobków.

Powrót do Malborka to pewne ryzyko dróg gruntowych, ponieważ w ostatniej chwili postanowiłem zmienić trasę na bardziej żuławską. Na odsłoniętych terenach było jednak sucho, a na zacienionych niewielka wilgotność, ale na całe szczęście bez błota udało się dotrzeć do ścieżki rowerowej w Stogach, podziwiając przy okazji krajobraz Żuław Malborskich z widoczną już dobrze jesienią.

Podsumowując ten dzień, upłynął on w miłej atmosferze i zapewne warto brać udział w kolejnych takich wydarzeniach. Oprócz tego, że pomagamy w uczynieniu Żuław jeszcze ładniejszymi, możemy świetnie spędzić czas, spotykając się z ludźmi, których wcześniej nie znaliśmy, nie mając oczywiście na myśli tych z poniższego zdjęcia.

Zobacz również:

• 09.10.2022. „Uśmiechnięte Drzewo”
• 26.08.2022. Przez Żuławy do Malborka

• Powrót do poprzedniej strony

DALEKO OD ŻUŁAW