PRĘGOWO ŻUŁAWSKIE (PRANGENAU)

Miejscowość położona na obszarze Wielkich Żuław Malborskich, w północno-zachodniej części gminy, oddalona o ok. 5,5 km od miasta Nowy Staw i 15 km od miasta Malbork. Akt lokacyjny w 1350 roku nadał wielki mistrz Heinrich Tusmer. Mennonici mieszkający w Prangenau należeli do wspólnoty Ladekopp (Lubieszewo), obecnie Stawiec.

Budowle sakralne i nekropolie

Kościół katolicki pw. św. Mikołaja istniał w I poł. XVII wieku. Częściowo zniszczony w czasie wojen polsko-szwedzkich został sprzedany w II poł. XVII wieku dla Nowego Stawu. Była to konstrukcja ryglowa z murowaną zakrystią.

Kościół prawdopodobnie związany był z cmentarzem widocznym na przedwojennych mapach, zaznaczony w południowo-zachodniej części wsi.

Kościół ewangelicki istniał w I poł. XVII wieku, w miejscu obecnego boiska do gry w piłkę. Zniszczony w czasie wojen polsko-szwedzkich, został odbudowany. W II poł. XVIII wieku, na skutek pożaru, budowla uległa zniszczeniu. W ciągu roku wzniesiono nowy budynek, który jednak nie przetrwał. Była to konstrukcja ryglowa o wymiarach 13,1 na 7,8 m, bez wieży.

Z kościołem związany był cmentarz ewangelicki, po którym nie ma również śladu.

W centralnej części wsi, przy głównej drodze znajduje się kamienna kapliczka, przy której położone są dwa kamienie polne z wyrytymi gmerkami oraz datą 1756 na jednym z nich.

Zabudowa

Dom mieszkalny nr 32 w Pręgowie Żuławskim położony jest w zachodniej części wsi i wchodzi w skład zagrody. Jest to konstrukcja drewniana, stojąca na ceglanej podmurówce, z ryglowym, wypełnionym cegłą i przeszklonym gankiem. Szczyty budynku oraz ścianka kolankowa są oszalowane pionowo. We wschodnim szczycie zawieszony jest balkon. Elementy budynku są fantastycznie dekorowane laubzekinami w przeróżnych motywach jak np: spiralne rozety w szczytach i koronki otaczające okna, naroża i zakończenia belek. W skład zagrody wchodzą murowane, z czerwonej cegły, budynki gospodarcze.

DALEKO OD ŻUŁAW