TUJA (TIEGE)

Miejscowość położona na obszarze Wielkich Żuław Malborskich, w południowo-zachodniej części gminy, na szlaku Żuławskiej Kolei Dojazdowej, oddalona o ok. 5,5 km od miasta Nowy Dwór Gdański. Pierwszy dokument opisujący wieś pojawił się w 1345 roku, gdy wielkim mistrzem był Ludolf König. Odnowienie lokacji miało miejsce w roku 1552, a dekret wydał król polski Zygmunt II August. W skład sołectwa Tuja wchodzi również osada Orłówko.

Budowle sakralne i nekropolie

Kościół katolicki w Tui zlokalizowany jest w centrum wsi i został zbudowany w XIV wieku. Podczas remontów w XVIII i XIX wieku odnowiono wnętrze i dokonano prac hydraulicznych. Od roku 2009 prowadzone są w nim prace renowacyjne. Wyremontowana została wieża, dach nad nawami oraz wyposażenie kościoła, między innymi prospekt organowy w 2012 i ołtarz główny w 2014 roku.

Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Tui jest ceglaną, masywną konstrukcją zbudowaną na planie prostokąta, orientowaną, trójnawową, z wydzielonym, wielobocznym prezbiterium i wieżą od zachodu. Do północnej strony przylega zakrystia, a do południowej dobudowana jest kruchta. Elementy te zdobią sterczynowe szczyty. Masywna i murowano-drewniana wieża jest zbudowana na planie ośmiokąta. Górna, drewniana część wieży nakryta jest ośmiobocznym hełmem zwieńczonym krzyżem. Mury świątyni dookoła wzmocnione są wysokimi przyporami. Na dachu znajduje się barokowa sygnaturka. Nawy posiadają sklepienia gwiaździste i krzyżowo-żebrowe.

Wyposażenie świątyni pochodzi głównie z XVIII wieku. Bogaty, barokowy ołtarz główny zawiera w centralnej części obraz z wizerunkiem św. Jakuba, a nieco wyżej- Koronacji Matki Bożej. Po bokach obrazów stoją figurki świętych i aniołów. Całość posiada wiele złoceń i srebrzeń. Ołtarze boczne przedstawiają: Marię i Józefa z dzieciątkiem. Barokowe są również: prospekt organowy i feretron. W wejściu do kościoła oraz przed prezbiterium leżą wapienne, XVII-wieczne płyty nagrobne, a w kruchcie stoi gotycka, granitowa kropielnica.

Na zewnątrz, przy ścianach północnej i południowej leży kilka piaskowcowych stel, które są pozostałością dawnego cmentarza.

Zabudowa

Ok. 200 m. od kościoła stoi zbudowany ok. I poł. XIX wieku, drewniany dom ze ścianką kolankową i gankiem zdobionym laubzekinem. Prawy szczyt jest oszalowany pionowo, a przeciwległy pozostawia ślady zblokowania domu z budynkiem gospodarczym (ściana ogniowa z cegły).

DALEKO OD ŻUŁAW