WOCŁAWY (WOTZLAFF)

Miejscowość położona na Żuławach Gdańskich, w północno-zachodniej części gminy, oddalona o ok. 6 km od wsi Cedry Wielkie i 9 km od miasta Pruszcz Gdański. Osada powstała już w średniowieczu, gdzie w 1308 roku została nadana przez Władysława Łokietka synom podkomorzego gdańskiego Unisława, podkomorzemu tczewskiemu Janowi i kasztelanowi tczewskiemu Jakubowi, którzy sprzedali ją zakonowi krzyżackiemu. Akt lokacyjny w 1334 roku nadał wielki mistrz Lutern von Braunschweig. Odnowienie przywileju nastąpiło w roku 1384 roku przez wielkiego mistrza Konrada III Zöllner von Rotensteina. Mennonici zamieszkujący Wotzlaff należeli do kościoła mennonickiego w Danzig (Gdańsk).

Budowle sakralne i nekropolie

Kościół katolicki w Wocławach został wzniesiony w XIV wieku jako budowla murowana, trójnawowa, na planie prostokąta, orientowana, z wieżą od zachodu. Od czasów reformacji aż do 1945 roku należał do ewangelików. W 1729 roku, na skutek pożaru, świątynia została poważnie uszkodzona. Rok później odbudowano wieżę, korpus i drewniany strop, który przykryto malowidłami na płótnie. Na ryglowej wieży przykrytej hełmem zawieszono chorągiewkę z datą 1730. W 1945 roku kościół został spalony, popadł w ruinę i nie został odbudowany. Po spaleniu, obiekt posiadał mury obwodowe w pełnej wysokości i część pięknie zdobionego szczytu schodkowo-sterczynowego. W takiej formie stał jeszcze w latach 80 XX wieku. Obok ruin został wybudowany nowy kościół.

Ruina kościoła w Wocławach znajduje się w północnej części wsi. Zachowały się części murów obwodowych naw północnej i wschodniej, fragment prezbiterium od południa oraz ściana od zachodu z ostrołukowym portalem wejściowym.

Z kościołem związany był cmentarz. Z porozrzucanych nagrobków, na terenie kościelnym zostało utworzone lapidarium, na którym stoi jedna stela, dwie duże płyty epitafijne oraz kilka innych nagrobków.

W południowej części wsi, przy drodze prowadzącej do Osic, między drzewami stoi drewniany krzyż. Dawniej, między Wocławami, a Osicami istniała miejscowość Schönau- dzisiejsze Stanisławowo. Zasięg terytorialny tej miejscowości obejmował miejsce, w którym obecnie stoi krzyż w Wocławach. Willi Quade w książce "Żuławy Gdańskie" wspomina o kaplicy we wsi Stanisławowo, która w XIX wieku, ze względu na zły stan techniczny została rozebrana.

DALEKO OD ŻUŁAW