2019-07-20. ŻUŁAWY MAŁE, POWIŚLE DOLNE I MUZEUM TRADYCJI SZLACHECKIEJ

⇤⇥ 62 km

Połączenie Żuław i Dolnego Powiśla to charakter sobotniej wycieczki, której celem był XVII-wieczny, z późniejszą rozbudową, zespół pałacowo-parkowy w Waplewie Wielkim. Zabytek, wpisany do rejestru pod koniec lat 70. XX w. od 2006 r. należy do oddziału Muzeum Narodowego w Gdańsku, w którym utworzono Muzeum Tradycji Szlacheckiej.

Po raz kolejny 1,5 km odcinek drogi nr 22 udało się jakoś przebrnąć, ale to nic przyjemnego mając na plecach tiry i auta jadące z prędkością 100 km/h, często niezachowujące bezpiecznej odległości 1,5 m od rowerzysty podczas manewru wyprzedzania. W przeciwieństwie do kierunku południowego, gdzie do Sztumu możemy dojechać w rozmaity sposób i na pewno bardziej przyjemny niż wzdłuż drogi nr 55, ścieżka w kierunku wschodnim powinna powstać priorytetowo. Tym priorytetem może jednak okazać się odległa przyszłość, bo jakoś włodarzom Malborka od kilku lat nie udaje się zbyt wiele pożytecznego dla miasta zrobić.

Wybierając trasę rowerową w kierunku Elbląga, przyjemność zaczyna się od Zarzecza, gdzie można pozbyć się aut i wjechać w zaciszną, polną drogę. Szlak w miarę pokonywania kolejnych kilometrów staje się coraz bardziej atrakcyjny. Za Królewem, a właściwie już przed Kleciem mamy coś za coś, czyli ładny krajobraz w zamian za bruk. Oczywiście kamienie wpisują się w ten krajobraz znakomicie, jednak jazda rowerem po nich do najprzyjemniejszych już nie należy.

Odcinek Królewo-Szaleniec stworzył niesamowite wrażenie na jesieni ubiegłego roku podczas wycieczki „Żuławskie barwy jesieni”. A jak wygląda tu latem? Ładnie, ale tę trasę lepiej jest przebyć o innej porze, w innych kolorach i słońcu znajdującym się niżej.

W dalszej część trasy mała korekta i skrót od Stalewa przez Żuławkę Sztumską (rozpoczęta rewaloryzacja cmentarza?) do Budzisza, a dalej przez Chojty i Ramoty do Waplewa Wielkiego, gdzie znajduje się Muzeum Tradycji Szlacheckiej. Muzeum zlokalizowane jest w XVII-wiecznym dworze, którego w XVIII w. otoczono parkiem, a w kolejnym stuleciu rozbudowano, nadając mu za pomocą dwóch alkierzy formę pałacową. Pośrodku obiekt zdobią dwa portyki, parterowy od frontu i piętrowy od strony parku. Na lewym skrzydle uwagę zwraca kartusz herbowy dawnych właścicieli i data 1888. Z tyłu pałacu interesującymi elementami są: drewniana, XVIII-wieczna altana ogrodowa, starodrzew i rzeźba szlachcica. W Waplewie Wielkim są elementy, które mogą się podobać, ale są też takie, jak np. park, o których lepiej nie mówić nic.

Pierwszym właścicielem dworu był Jan Zawadzki, polskiego herbu szlacheckiego Rogala, pełniący funkcję Kasztelana Gdańskiego, a ostatnim Stanisław Sierakowski (1881-1939), który poślubił Helenę z książąt Lubomirskich. Po II wojnie światowej obiekt przeszedł na własność Państwowego Gospodarstwa Rolnego, a następnie Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej. W 2006 r. pałac przejęło Muzeum Narodowe w Gdańsku, a w latach 2012-2015 dokonano rewaloryzacji zabytku.

Ściany wewnątrz pałacu zdobione były portretami rodzinnymi i postaciami historycznymi, obrazami na płótnach malarzy niemieckich, włoskich i flamandzkich. Istniała też oranżeria i biblioteka mieszcząca ok. 11 tys. tomów. Po przegranym w 1920 r. plebiscycie, w latach 30. zbiory pałacu zostały podzielone przez władze niemieckie, a pod koniec II wojny większość z nich zaginęła. Niewielka ich część znajduje się w gdańskim muzeum i bibliotece Polskiej Akademii Nauk. Obecnie w części pomieszczeń rozstaw mebli czy układ rozwieszenia obrazów są odtworzone zgodnie z istniejącymi szkicami. W przeszłości pałac gościł takie osobowości jak: Fryderyk Chopin, Jan Matejko, Ignacy Kraszewski, Stefan Żeromski i Melchior Wańkowicz.

W pobliżu zespołu pałacowo-parkowego w Waplewie Wielkim zlokalizowany jest XIX-wieczny kościół pw. św. Maksymiliana M. Kolbego (dawna kaplica grobowa rodziny Sierakowskich), w którym pod posadzką spoczywają członkowie rodziny Sierakowskich.

Droga powrotna do Malborka prowadziła przez gminę Stary Targ, gdzie zlokalizowane są kościoły: przebudowany w 1905 r. kościół pw. św. Szymona i św. Judy Tadeusza w Starym Targu, średniowieczny z późniejszymi przebudowaniami kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kalwie oraz kościół pw. św. Mikołaja w Dąbrówce Malborskiej.

Zobacz również:

• 15.08.2019. Nad Wisłę i wzdłuż Wisły
• 06.07.2019. Muzycznym szlakiem przez Żuławy Gdańskie

• Powrót do poprzedniej strony

DALEKO OD ŻUŁAW